Toerisme kan negatief gevolgen hebben voor een stad en haar bewoners. Dat moet veranderen, vindt lector van New Urban Tourism van Hogeschool Inholland Ko Koens. In zijn lectorale rede filosofeert hij over nieuwe vormen van toerisme.
Het trekken van toeristen is financieel aantrekkelijk voor een stad. De inkomsten die werden gegenereerd waren lange tijd ook de voornaamste motivatie voor toerisme. Toch zien we steeds vaker dat dit ook een keerzijde heeft. In steden als Barcelona en Amsterdam ervaren veel bewoners overlast.
Overlast van toeristen
Ko Koens, lector van de onderzoekslijn New Urban Tourism van Hogeschool Inholland, verdiept zich in nieuwe vormen van toerisme. Vormen waarbij de bewoners gehoord worden en de stad niet lijdt onder de toestroom van toeristen. “Je wilt voorkomen dat bewoners in een stad toerisme als iets vervelends zien”, legt Ko Koens uit. “Als toeristen overlast veroorzaken, of mensen het gevoel hebben dat er te veel toeristen zijn, heeft dat invloed op hun woonervaring.”
Toerisme 2.0
Op woensdag 2 juni 2021 houdt Ko Koens zijn lectorale rede waarin hij de vraag stelt: “Hoe kunnen we toerisme veranderen en het huidige systeem doorbreken?” Hij gelooft dat je daarvoor hyperlokaal moet onderzoeken. Het is zaak dat niet de gemeente bedenkt wat er met de stad gebeurt, maar initiatieven van onderaf worden opgebouwd. Ko Koens: “Je moet geen activiteiten en plekken creëren voor toeristen, maar voor en door bewoners.”
Lokaal onderzoeken
Daarom is het nodig om in gesprek te gaan met bewoners en ondernemers. Ko Koens: “Het verschilt van wijk tot wijk, en zelfs van straat tot straat, waar de behoefte ligt. Door in gesprek te gaan, ontdek je wat bewoners willen. Willen ze wel bezoekers? En zo ja, op welke manier? Vinden ze het leuk om zo mensen ontmoeten, willen ze hun cultuur laten zien of zorgt het ervoor dat faciliteiten in de buurt, zoals openbaar vervoer, overeind blijven?”
Denken vanuit een ideaalbeeld
Ko vervolgt: “Een bewoner heeft natuurlijk een andere behoefte dan een ondernemer. Toch denk ik dat we uiteindelijk allemaal hetzelfde willen, namelijk: een gezellige en gastvrije stad zijn. Dat moet het uitgangspunt zijn. Door als stad, met alle partijen, een ideaalbeeld van toerisme te schetsen, heb je een stip aan de horizon. Wat willen we op lange termijn bereiken? Van daaruit ga je terugdenken. Hoe komen we daar?”
Identiteit van de stad
Niet alleen hyperlokaal werken is belangrijk. Er moet ook samenhang zijn tussen de wijken. De stad moet wel een eenheid zijn, er moet een overheersende visie blijven. Zo behoudt de stad zijn identiteit en wordt het geen eenheidsworst, zoals je bij gentrification ziet. “In Oost-Berlijn gebeurt dat. Hippe barretjes en clubs zorgen voor bezoekers en welvaart in de buurt. Maar wat hebben de wijkbewoners eraan?” stelt Ko.
Mindset veranderen
“Om het huidige systeem te veranderen, is een verandering van mindset nodig, Het succes van toerisme wordt vaak nog gemeten aan economische waarde. Terwijl de sociale voordelen, mijns inziens, belangrijker zijn. Zeker als je een duurzame vorm van toerisme wilt waarbij bewoners trots zijn op hun stad en voelen dat ze erbij horen. Maar ook empathie is onmisbaar. Verschillende mensen maken gebruik van één plek. Ik wil onderzoeken hoe we elkaar meer kunnen vinden.”
Designgericht onderzoek
Door te experimenteren in de wijken, hoopt Ko Koens dit soort vraagstukken op te lossen. Hij is vanuit Hogeschool Inholland betrokken bij het Urban Leisure & Tourism Lab Rotterdam. “Tijdens de onderzoeken stellen we niet alleen vragen, maar gaan we dingen ook echt uitproberen. Met studenten, maar ook met partners zoals gemeente Rotterdam en Rotterdam Partners. We denken niet vanuit een oplossing, maar benaderen vraagstukken heel open. Wij weten het antwoord ook niet.”
De lectorale rede van Ko Koens vindt plaats op woensdag 2 juni. De voertaal is Engels. Aanmelden kan hier.
